Sau khi kết thúc phần chất vấn đối với các Bộ trưởng, từ 9h45 đến 11h20 ngày 12/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu làm rõ các vấn đề liên quan và trả lời chất vấn.
Đây là lần đầu tiên Thủ tướng Phạm Minh Chính trả lời chất vấn trước Quốc hội.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính
Kinh tế xã hội đã bắt đầu khởi sắc hơn
Mở đầu phần chất vấn, Thủ tướng thay mặt Chính phủ xin chia sẻ, cảm thông sâu sắc với đồng bào, đồng chí về những mất mát, tổn thất về tinh thần, vật chất, nhất là với những gia đình mất người thân do dịch Covid-19.
Thủ tướng nhấn mạnh sự tôn vinh, tri ân, cảm ơn và đánh giá rất cao những nỗ lực, đóng góp của các tầng lớp Nhân dân; sự cống hiến to lớn, hy sinh quên mình của các lực lượng tuyến đầu, nhất là ngành y tế và cán bộ, chiến sỹ quân đội, công an, đội ngũ cán bộ cơ sở, các tổ công tác cộng đồng, các nhóm thiện nguyện…
“Chính phủ đề nghị các cơ quan chức năng đề xuất, khen thưởng bậc cao đối với các tổ chức, cá nhân có thành tích xuất sắc trong phòng, chống dịch vừa qua”, Thủ tướng nói.
Trong công tác phòng, chống dịch bệnh và phục hồi, phát triển KTXH, chúng ta vận dụng phương châm và triết lý hành động của Chủ tịch Hồ Chí Minh “dĩ bất biến, ứng vạn biến”.
Điều bất biến là đặt mục tiêu cao nhất là bảo vệ tính mạng, sức khỏe của Nhân dân.
Ứng vạn biến là trong điều kiện diễn biến của dịch bệnh có phương pháp và cách tổ chức phòng, chống dịch và phục hồi, phát triển KTXH phù hợp, hiệu quả.
Thủ tướng cho biết, sau hơn 1 tháng triển khai, Nghị quyết số 128/NQ-CP về thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, đã được thực tiễn chứng minh là phù hợp, kịp thời và đang được các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và người dân tích cực triển khai thực hiện.
Chúng ta đổi mới về tư duy, phương pháp và cách thức tổ chức phòng, chống dịch theo phương châm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, đồng thời tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thực hiện lộ trình từng bước mở cửa nền kinh tế. Nhờ đó, tình hình kinh tế xã hội tháng 10 chuyển biến tích cực và có nhiều điểm khởi sắc hơn so với tháng trước.
Chúng ta đã đẩy mạnh nhập khẩu, tích cực chuyển giao công nghệ nghiên cứu, sản xuất vắc-xin trong nước và thực hiện chiến dịch tiêm vắc-xin phòng dịch lớn nhất từ trước tới nay trên toàn quốc. Có lộ trình từng bước tiêm vắc-xin cho trẻ em.
Tuy còn có nhiều ổ dịch xuất hiện, nhưng trạng thái bình thường mới dần được thiết lập ở tất cả các địa phương trên cả nước, tạo thuận lợi cho phục hồi và phát triển kinh tế xã hội, thực hiện kiểm soát rủi ro.
5 nhóm giải pháp trọng tâm vượt qua khó khăn, thách thức
Theo Thủ tướng, bên cạnh sự khởi sắc trong tháng 10, “chúng ta còn rất nhiều khó khăn, thách thức cả trước mắt và lâu dài”.
Tình hình kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn rủi ro; sức ép lạm phát tăng; sản xuất kinh doanh trong nhiều lĩnh vực còn rất khó khăn; tình trạng thiếu lao động cục bộ và đứt gãy một số chuỗi sản xuất, cung ứng; lao động, việc làm, đời sống tinh thần, vật chất của một bộ phận người dân tiếp tục bị ảnh hưởng nặng nề…
Củng cố hệ thống an sinh xã hội dựa trên 3 trụ cột chính
Thủ tướng cho biết, thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo triển khai nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ người dân, người lao động, người sử dụng lao động và thời gian tới tiếp tục hỗ trợ kịp thời, hiệu quả, thiết thực cho người dân gặp khó khăn, đặc biệt là các cháu bị mồ côi do dịch Covid-19.
Theo Thủ tướng, Chính phủ sẽ củng cố hệ thống an sinh xã hội dựa trên 3 trụ cột chính là phòng ngừa, giảm thiểu và khắc phục rủi ro.
“Ưu tiên bố trí nguồn ngân sách nhà nước và huy động các nguồn lực xã hội để góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, nhất là người dân bị tác động tiêu cực của dịch bệnh”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Thực hiện lộ trình mở cửa nền kinh tế gắn với bảo đảm an toàn dịch bệnh, Chính phủ yêu cầu các cấp, các ngành, các địa phương tập trung thực hiện 5 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm.
Một là, chuyển đổi tư duy, phương pháp, biện pháp, tổ chức thực hiện từ “Zero Covid” sang “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”; kịp thời nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung những nội dung chưa phù hợp; bảo đảm sự chỉ đạo nhất quán, tập trung, xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương.
Hai là, tập trung thực hiện tốt các biện pháp phòng, chống dịch được đúc rút trong thời gian vừa qua. Tuyệt đối không lơ là, chủ quan. Tập trung nâng cao năng lực hệ thống y tế, nhất là y tế dự phòng, y tế cơ sở; tiếp tục thực hiện hiệu quả chiến lược vaccine, phấn đấu đến hết năm 2021 tiêm 2 mũi đạt tỷ lệ bao phủ 100% cho các đối tượng cần thiết.
Ba là, rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách huy động nguồn lực cho phòng, chống dịch, thúc đẩy xã hội hóa, kết hợp công tư; tiếp tục đổi mới công tác đào tạo nhân lực và có chính sách đặc thù cho các lực lượng tuyến đầu phòng, chống dịch.
Bốn là, tiếp tục phát huy vai trò trung tâm, chủ thể của người dân, doanh nghiệp trong chủ động tổ chức phòng, chống dịch và sản xuất kinh doanh, bảo đảm giao thông vận tải, lưu thông hàng hóa, không để xảy ra ách tắc cục bộ.
Năm là, đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin; tăng cường thông tin, tuyên truyền, góp phần tạo đồng thuận, củng cố niềm tin cho Nhân dân trong phòng, chống dịch và phục hồi, phát triển KTXH.
Huy động mọi nguồn lực phục hồi và phát triển KTXH
Trong bối cảnh nhiều quốc gia, đối tác lớn về thương mại, đầu tư đang trên đà phục hồi, Thủ tướng đánh giá đây vừa là cơ hội thuận lợi để thúc đẩy phục hồi và phát triển, nhưng cũng vừa là thách thức lớn.
Về các giải pháp phục hồi thị trường lao động, Thủ tướng cho biết, thời gian tới, Chính phủ tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành, đặc biệt là các địa phương phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp, người lao động thực hiện mọi biện pháp cần thiết để từ nay đến cuối năm 2021 và đầu năm 2022, bảo đảm thu hút đủ nguồn cung lao động đáp ứng yêu cầu sản xuất kinh doanh.
Người lao động sẽ được ưu tiên tiêm vaccine, thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch tại chỗ; có giải pháp hỗ trợ phù hợp người lao động đối với các khoản chi phí đi lại, ăn ở, sinh hoạt trong thời gian đầu.
Về lâu dài, sẽ đẩy mạnh, xây dựng, phát triển nhà ở cho người lao động, công nhân, nhất là tại các khu công nghiệp, khu kinh tế. Thực hiện hiệu quả các chương trình hỗ trợ đào tạo, đào tạo lại lao động.
“Nguy cơ tụt hậu, lỡ nhịp với xu hướng phục hồi của kinh tế thế giới nếu chúng ta không có những quyết sách, giải pháp linh hoạt, phù hợp, kịp thời, hiệu quả”, Thủ tướng đánh giá và cho biết Chính phủ đang nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền điều chỉnh phù hợp, linh hoạt các chính sách tiền tệ, tài khóa dựa trên nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát ở mức thấp.
Phương châm đặt ra là hỗ trợ đúng, kịp thời, khả thi, gắn kết hài hòa giữa cắt giảm thủ tục hành chính, hỗ trợ về cơ chế, chính sách và hỗ trợ về nguồn lực tài chính, bảo đảm giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.
Thủ tướng cho biết sẽ đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, nhất là các dự án hạ tầng trọng điểm; thúc đẩy cổ phần hóa, thoái vốn, nâng cao hiệu quả của doanh nghiệp nhà nước; tăng cường thu hút đầu tư tư nhân và đầu tư nước ngoài. Chính phủ tiếp tục rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và phân cấp, phân quyền gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát và kiểm soát quyền lực.
“Trong thời gian tới, Chính phủ chỉ đạo các cấp, các ngành, các địa phương phát huy tinh thần tự chủ, tự chịu trách nhiệm, tự lực, tự cường, đổi mới sáng tạo; tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, chú trọng phục hồi các chuỗi sản xuất, cung ứng, bảo đảm lưu thông hàng hóa, lao động an toàn, thông suốt…”, Thủ tướng nói.
Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, phát triển kết cấu hạ tầng chiến lược
Xác định đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công là “một trong những nhiệm vụ trọng tâm”, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương kiểm điểm, xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân, thúc đẩy triển khai đúng quy trình, quy định, bảo đảm kịp thời, tránh tiêu cực, lãng phí…. Không vì tiến độ mà bỏ qua quy trình, thủ tục cần thiết, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư công.
Đồng thời, tháo gỡ ngay vướng mắc trong việc đền bù, hỗ trợ tái định cư, giải phóng mặt bằng, đấu thầu; rà soát, kiên quyết điều chuyển vốn, không để tình trạng dàn trải, lãng phí.
Thủ tướng cũng yêu cầu đẩy nhanh triển khai các dự án hạ tầng trọng điểm; báo cáo cấp có thẩm quyền, trình Quốc hội Đề án xây dựng đường bộ cao tốc giai đoạn 2021 – 2025 và định hướng đến năm 2030, Đề án thí điểm tách bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư ra khỏi dự án đầu tư.
Chính phủ tiếp tục rà soát, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, huy động hiệu quả hơn các nguồn lực, bảo đảm tính kết nối tổng thể, phát huy hơn nữa vai trò của hệ thống kết cấu hạ tầng.
Xây dựng lộ trình từng bước mở lại trường học trong năm 2021
Theo Thủ tướng, đại dịch Covid-19 kéo dài đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến lĩnh vực giáo dục. Việc nghỉ học và học trực tuyến dài ngày ở nhiều địa phương đã ảnh hưởng đến tâm sinh lý học sinh, giáo viên, gia đình và chất lượng giáo dục…
Dự báo đại dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp trên thế giới, khu vực và trong nước, đồng tình với ý kiến của nhiều đại biểu về việc học trực tuyến không thể kéo dài, Thủ tướng yêu cầu Bộ Giáo dục và đào tạo phối hợp với Bộ Y tế khẩn trương xây dựng kế hoạch với lộ trình, phương án cụ thể để từng bước mở cửa lại trường học trong năm 2021.
Đồng thời, chỉ đạo nghiên cứu, đẩy nhanh tiêm vaccine phòng Covid-19 cho trẻ em; chuẩn bị tốt các điều kiện phòng, chống dịch tại trường học; tổ chức dạy học linh hoạt, bằng nhiều phương thức phù hợp với tình hình dịch bệnh; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong giáo dục.